Hans-Jörg Rheinberger, Epistemologia historyczna - PRODUKT NIEDOSTĘPNY
towar niedostępny
dodaj do przechowalniOpis
Przełożył Jan Surman
Czym jest i po co epistemologia historyczna? To pytanie stawia sobie w książce jeden z najważniejszych autorów tego podejścia do historii nauki, Hans-Jörg Rheinberger. W pierwszej części autor przedstawia historyzowanie epistemologii od Emila Du Bois-Reymonda poprzez Michela Foucaulta po Bruno Latoura. W drugiej egzemplifikuje swoje podejście do epistemologii historycznej na przykładach z historii biologii. Najważniejsze pojęcia tej pracy to system eksperymentalny i rzeczy epistemiczne, a tematy sięgają od mikrostruktur eksperymentów z tumorem kur po typologie wizualizacji w naukach przyrodniczych.
Hans-Jörg Rheinberger jest profesorem honorowym Uniwersytetu Technicznego w Berlinie, a w latach 1997-2014 był dyrektorem III Wydziału Instytutu Historii Nauki Towarzystwa im. Maxa Plancka. Należy do najbardziej wpływowych przedstawicieli epistemologii historycznej i historyków biologii, łącząc doświadczenie praktyka z kompetencjami filozoficznymi i zainteresowaniami artystycznymi. Jego najważniejsze publikacje to: Toward a History of Epistemic Things. Synthesizing Proteins in the Test Tube (1997); Epistemologie des Konkreten. Studien zur Geschichte der modernen Biologie (2005); Historische Epistemologie zur Einführung (2007); Rekurrenzen. Texte zu Althusser (2014).
Rok wydania: 2015
Wydanie pierwsze
Format 130x208 mm
Liczba stron: 336
Oprawa miękka
ISBN 978-83-64363-20-7
Cena katalogowa 45,50 zł
Projekt okładki i stron tytułowych: Ireneusz Sakowski
Spis treści
Słowo wstępne /7
1. Po co historia nauki? /9
2. Epistemologia historyczna. Wprowadzenie /25
Wstęp /27
2.1. Fin de siècle /30
2.2. Między wojnami: część pierwsza /45
2.3. Między wojnami: część druga /62
2.4. Po 1945 roku /79
2.5. Lata sześćdziesiąte we Francji /94
2.6. Najnowsza historia /109
Podsumowanie /118
3. Systemy eksperymentalne i rzeczy epistemiczne /121
3.1. Od mikrosomu do rybosomu. „Strategie” „reprezentacji” 1935–1955 /123
3.2. Koniunktury. RNA transportujący, RNA informacyjny, kod genetyczny /156
3.3. Od komórki do genu. Reprezentacje biologii molekularnej /187
4. Epistemiczne konfiguracje /203
4.1. Punkty przecięcia /205
4.2. Preparaty /227
4.3. Czynienie widocznym. Wizualizacja w naukach przyrodniczych /241
4.4. Notowanie. Ekonomia kartek /259
5. Kultury eksperymentowania /271
Posłowie. Hans-Jörg Rheinberger i historyczna epistemologia (Jan Surman) /293
Słowniczek /313
Źródła /317
Indeks osób /319
Indeks rzeczowy /327
Słowo wstępne
Wydanie to zbiera szereg prac, które powstały w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Opatrzono je tytułem „epistemologia historyczna”. Nie jest to miejsce właściwe, by śledzić rozgałęzienia tego pojęcia. Wskazuje jednak na klamrę spinającą te prace. Jest nią przekonanie, że – jak określił to francuski historyk nauki, Georges Canguilhem, parafrazując słynne słowa Immanuela Kanta z Krytyki czystego rozumu o naoczności i pojęciu – filozofia nauki bez historii nauki jest pusta, a historia nauki bez filozofii nauki ślepa. W zależności od rozłożenia akcentów, chodzi więc już to o biegłą w historii epistemologię, już to o biegłą w epistemologii historiografię. Między tymi dwoma biegunami poruszają się te tutaj po raz pierwszy opublikowane po polsku teksty.
Drugą część tworzą krótkie dzieje historyzowania refleksji o ustroju nauk od końca XIX do końca XX wieku. Tekst ten stanowi, z jednej strony, wprowadzenie do problemu, z drugiej – traktuje o stanowiskach i autorach, którym zawdzięczam istotne inspiracje, wśród nich miejsce wyróżnione zajmują Ludwik Fleck i Gaston Bachelard.
Trzecia część zawiera trzy wczesne prace o „systemach eksperymentalnych” w historii biologii molekularnej. Systemy eksperymentalne zdefiniowałem jako podstawowe epistemiczno-techniczne jednostki, które określają tok rozwoju nowoczesnych nauk, i dlatego to ich charakterystyka stała się punktem wyjścia mego własnego ujęcia epistemologii historycznej.
W czwartej części śledzę pewne epistemiczne konfiguracje, konstytuujące złożone wzajemne oddziaływanie między systemami eksperymentalnymi i rozpatrywanymi w nich rzeczami epistemicznymi – sugerujące wymiary, w których oddziaływanie to można by wyrazić. Zamykający tekst rozważa na jednym przykładzie z historii biologii XX wieku więź między systemami eksperymentalnymi i kulturami eksperymentalnymi, i wskazuje perspektywę historii nauk wykraczającej poza dyscypliny.
W całości tom umożliwia wgląd w sposób, w jaki w mojej pracy nie tylko próbowałem dzięki studiom przypadków wkroczyć na nowy historyczny ląd, lecz także stworzyć arsenał pojęciowy, który pozwala na ogólne przedstawienie dynamiki procesu badawczego nowoczesnych nauk i uczynienie jej zrozumiałą przez odwołanie do jej własnych warunków. Takie zazębianie się historycznego i epistemologicznego z konieczności zmusza do przenikania konkretno-empirycznego materiału. To także odcisnęło szczególne piętno na stylu tych artykułów.
Dziękuje tłumaczowi, Janowi Surmanowi, za jego inicjatywę, Oficynie Naukowej za pieczołowitą troskę okazaną w pracy wydawniczej nad tą książką, a Hannesowi Bernhagenowi za pomoc przy uzupełnianiu jej ilustracjami.
Hans-Jörg Rheinberger
Wyświetlane są wszystkie opinie (pozytywne i negatywne). Nie weryfikujemy, czy pochodzą one od klientów, którzy kupili dany produkt.