Andrzej Kojder, Pobocza socjologii - PRODUKT NIEDOSTĘPNY

Już pobieżny przegląd zawartości współczesnych podręczników socjologii unaocznia, że dyscyplina ta jest wielce zróżnicowana. Przekonują też o tym uniwersyteckie programy nauczania socjologii. Zawierają one, w różnej kolejności, takie zagadnienia, jak: struktura społeczna, stratyfikacja, nierówności społeczne, zmiana społeczna, interakcja, socjalizacja, kultura, rodzina, wychowanie. Teksty zawarte w tej książce nie nawiązują do tych zagadnień. Uzasadniony jest więc tytuł: Pobocza socjologii. Bo na poboczach głównego nurtu socjologii sytuują się refleksje autora.

Wykluczenie prawne- Destrukcja normatywności - Norma prawna i norma moralna - Przemiany ustrojowe - Elita polityczna – Bezpieczeństwo - Konflikt interesów - Korupcja - Przekonania moralne - Socjotechnika rozwiązywania problemów społecznych - Przekonania przesądne - Naznaczanie społeczne – Przyjaźń - Starość

Spis treści

Przedmowa / 9

Postdyscyplinarność socjologii? / 11

Wykluczenie prawne jako fakt społeczny / 31

Dyskretne formy wykluczenia prawnego / 57

Interpretacje i krytyka zasady równości wobec prawa — 61; Istota wykluczenia prawnego — 66; Realizacja zasady równości w polskim prawie — 68; Wykluczający charakter niektórych przepisów prawnych — 71; Dyskrecjonalne przywileje prawne elity władzy — 77

Destrukcja normatywności. Jej współczesne przejawy i skutki społeczne / 87

Sfera normatywności — 87; Przejawy destrukcji normatywności — 89; Destrukcja normatywności a zjawiska pokrewne — 90; Destrukcja normatywności jako proces ciągły — 92; Destrukcja odpowiedzialności za przeszłość — 94; Destrukcja normatywności w polityce — 97; Destrukcja bezpieczeństwa osobistego — 99; Destrukcja poczucia prawnego — 101; Czynniki osłabiające autorytet prawa i innych regulacji — 107; Kilka zdań konkluzji — 109

Mizerne resztki? Raz jeszcze o normie prawnej i normie moralnej u Petrażyckiego / 110

Prolog — 110; Krytyka rozważań lingwistyczno-słownikowych — 111; Skład towarów mieszanych? — 117; Myśl Leona Petrażyckiego w twórczości Marii Ossowskiej — 120; Mizerne resztki — 124; Konkluzja — 136

Spojrzenie na przemiany ustrojowe w Polsce w latach 1989–1997 / 138

Dziedzictwo czasu minionego — 138; Brzemię PRL-owskiej przeszłości — 142; Okresy transformacji — 144; Kwestie nie rozwiązane — 149; Aspiracje europejskie — 152; Rola elit w zmianie ustrojowej — 156; Kryzys normatywności — 159; Margines społeczny i marginalizacja — 161; Co dalej? — 164

Polska elita polityczna w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Niezamierzony rezultat Okrągłego Stołu? / 169

Kapitał polityczny i inne kapitały — 169; Nomenklaturowa ochrona kapitału politycznego — 170; Okrągły Stół. Sukces i porażka opozycji nazywanej demokratyczną — 172; Skutki trudnej kohabitacji — 174; Stara i nowa elita — 176; Elita poselska — 178; Transformacyjna poprawność elity — 181; Prawno-ustrojowe przekonania nowej elity — 183; Oligarchizacja i słabości elity — 186; Ciemny obraz elit, destrukcja normatywności i „płytkość” społeczeństwa obywatelskiego — 188

Fizjonomia bezpieczeństwa / 189

Zawiedzione nadzieje. Opinia społeczna o pożądanym wpływie członkostwa Polski w Unii Europejskiej na bezpieczeństwo publiczne i wymiar sprawiedliwości / 214

Mechanizmy zapobiegania konfliktowi interesów / 224

Korupcja i przekonania moralne Polaków w pierwszych latach XXI stulecia / 234

Lament korupcyjny i apokaliptyczna wizja zagłady — 234; Twórcza imaginacja autorów piszących o korupcji — 236; Korupcja a postawy moralne — 237; Wiedza na temat korupcji — 239; Sfery życia społecznego zainfekowane korupcją — 242; Skutki korupcji — 245; Zapobieganie i przeciwdziałanie korupcji — 247; Stosunek mieszkańców Polski do korupcji — 257; Kiedy korupcja przestanie być w Polsce problemem społecznym? — 269; Co dalej z korupcją? — 273

Techniki oddziaływań — ekspertyzy naukowe — dyrektywy celowościowe (Przyczynek do socjotechniki rozwiązywania problemów społecznych) / 275

Techniki oddziaływań — 276; Ekspertyzy naukowe — 280; Dyrektywy celowościowe — 284

Irracjonalność dnia codziennego. Charakterystyka przekonań przesądnych / 289

Dwie komplementarne koncepcje irracjonalności — 291; Przekonania przesądne jako dziedzina irracjonalności — 294; Przesądność w świetle danych sondażowych — 297; Przekonania przesądne — pesymizm życiowy — rygoryzm prawny — 302; Konkluzje — 307

Co to jest teoria naznaczania społecznego / 311

Podstawowe założenia i twierdzenia koncepcji naznaczania społecznego — 313; Prekursorzy i kontynuatorzy koncepcji naznaczania społecznego — 317; Krytyka koncepcji naznaczania społecznego — 329

Pochwała przyjaźni / 339

Arystoteles o przyjaźni — 342; Socjologowie o przyjaźni — 347; Przyjaźń, autorytet i zaufanie — 352; Swobodna rozmowa o przyjaźni — 358; Apologia przyjaźni — 361

Pochwała starości / 364

Indeks osób / 374

Bibliografia / 381

Contents / 402

Nota bibliograficzna / 404

Niektóre inne publikacje Andrzeja Kojdera / 406

In the Byways of Sociology

Contents

Preface / 9

A post-disciplinary of sociology?/ 11

Legal exclusion as a social fact / 31

Discreet forms of legal exclusion / 57

Destruction of normativity. Its contemporary indications and social consequences / 87

Meagre leftovers? Once more about legal norm and social norm in Petrażycki / 110

A look at the political systemic changes in Poland, 1989–1997 / 138

Polish political elite of the 1990s. Unintended result of the Round Table agreement?/ 169

Faces of security /189

Disappointed expectations. Public opinion about the expected influence of Poland’s membership in the European Union on public safety and the judiciary / 214

Mechanisms for preventing conflicts of interest / 224

Corruption and moral attitudes of Poles in the first years of the 21^st century / 234

Technologies of influence — scientific expertises — teleological directives (Towards a sociotechnics of resolving social problems) / 275

Irrationality of everyday life. On superstitious beliefs / 289

What is the theory of labelling?/ 311

In praise of friendship / 339

In praise of old age / 364

Name index / 374

Bibliography / 381

Bibliographical note / 404

Selected publications by Andrzej Kojder / 406