Luc Boltanski Śledztwa i spiski

Dostępność: średnia ilość
Dostawa: Cena nie zawiera ewentualnych kosztów płatności sprawdź formy dostawy
Cena: 45,00 zł
zawiera 5% VAT, bez kosztów dostawy

Cena regularna:

45.00
Najniższa cena z 30 dni przed obniżką:
Cena w innych sklepach: 55,00 zł
ilość szt.

towar niedostępny

dodaj do przechowalni

Opis

Luc Boltanski Śledztwa i spiski

przełożyła Katarzyna Marczewska, redakcja naukowa Małgorzata Jacyno

 

Gdzie naprawdę znajduje się władza i do kogo w rzeczywistości należy? Czy rządzą nami ludzie, którzy pełnią funkcje państwowe, czy też ci, którzy pozostają w cieniu – bankierzy, komuniści, anarchiści, tajne organizacje, elity światowe? Zadając sobie to pytanie, zakładamy, że istnieją dwie rzeczywistości ‒ rzeczywistość jawna, widoczna, oficjalna, ale pozorna oraz rzeczywistość ukryta, nieformalna, złowroga, ale o wiele bardziej realna i mająca faktyczny wpływ na nasze życie.

--------------

Przedmiotem badania Luca Boltanskiego są powieści detektywistyczne i szpiegowskie jako przejaw nowoczesnej wyobraźni politycznej. Autor pokazuje, że powieść kryminalna i szpiegowska, teorie spiskowe, diagnoza paranoi oraz socjologia pojawiły się w dziewiętnastowiecznym państwie narodowym, którego stabilność jest zagrożona przez zewnętrznych i wewnętrznych wrogów. Książka analizuje kwestie związane ze sferą publiczną, zaufaniem do instytucji państwowych i kryzysem demokracji.

 

Seria MUTACJE KAPITALIZMU

Rok wydania: 2022 

Wydanie pierwsze

Format 138 x 220 mm

Liczba stron: 512 (XXXIV + 478)

Oprawa broszurowa

ISBN 978-83-66056-91-6

e-ISBN 978-83-66056-92-3

Cena katalogowa 55 zł

Projekt okładki i stron tytułowych Michał Piotrowski

 

Spis treści

Wprowadzenie (Małgorzata Jacyno) / IX

Podziękowania / 3

Przedmowa / 7

Rozdział I. RZECZYWISTOŚĆ kontra rzeczywistość / 14

Wędrówka Aristide’a Valentina po Londynie / 14

Co należy rozumieć przez słowo „zagadka” / 17

Powieść kryminalna a opowieść fantastyczna i powieść łotrzykowska / 20

Tworzenie rzeczywistości — realność a rzeczywistość / 28

Powieść społeczno-obyczajowa, powieść kryminalna, powieść szpiegowska / 32

Kryzys rzeczywistości — forma spiskowa i forma śledztwa / 35

Rzeczywistość a państwo narodowe / 38

O co chodzi w powieści kryminalnej i powieści szpiegowskiej / 42

Państwo angielskie a państwo francuskie / 55

Policjant a detektyw / 60

Powieść kryminalna i powieść szpiegowska a socjologia / 64

Powieść kryminalna i szpiegowska jako systemy przekształceń / 70

 

Rozdział II. Śledztwa londyńskiego detektywa / 77

Detektyw samotnik / 77

Panowie i słudzy / 82

Legalność i normalność / 92

Detektyw jako człowiek czynu / 101

Skandale i afery / 109

Jak uniknąć skandalu / 115

Społeczeństwo klasowe a państwo prawa / 122

Konserwatywna powieść kryminalna a krytyczna powieść sensacyjna / 129

 

Rozdział III. Śledztwa paryskiego policjanta / 136

Francuskie źródło powieści kryminalnej / 136

Od powieści w odcinkach o zacięciu społecznym do powieści sądowej / 138

Dwa oblicza państwa — ciągłość administracji a zmienność ustrojów politycznych / 144

Komisarz a detektyw / 152

Maigret rozdwojony / 155

Środki policyjne / 160

Umiejętności prowadzącego śledztwo / 164

Antropologia Maigreta / 172

Osobista władza podwładnego administracji / 178

Maigret w swoim zamku / 183

Obraz państwa w powieści kryminalnej / 189

Społeczne fundamenty fabuł kryminalnych / 193

 

Rozdział IV. Wykrywanie tajnych agentów / 209

Powieść szpiegowska jako kontynuacja powieści kryminalnej / 209

Dwa stany państwa / 212

Powieść szpiegowska a powieść wojenna / 215

Kim jest wróg i gdzie się znajduje / 217

39 stopni jako pierwowzór powieści szpiegowskiej / 219 

Główny schemat i odmiany / 225

Państwo w klasycznej powieści szpiegowskiej / 227

Domyślna koncepcja społeczeństwa w powieści Johna Buchana / 230

Locus władzy / 233

Państwo a naród, lud a kapitalizm / 235

Kwestia żydowska / 240

Brakująca masa przyczynowości /244

Wokół „Protokołów Mędrców Syjonu” / 246

Odwrócenie schematu / 254

Ponad spiskiem / 259

Lustro spisków / 262

Symetryzacja oskarżeń / 267

Demaskowanie państwa jako spisku / 272

 

Rozdział V. Nieustające śledztwo „paranoików” / 283

Spisek a paranoja / 283

Kliniczna interpretacja paranoi / 285

Pierwotna koncepcja paranoi / 289

Człowiek owładnięty resentymentem jako ucieleśnienie nowoczesności / 294

Bunt sfrustrowanych intelektualistów / 299

Nihilizm, ambiwalencja i resentyment / 303

Od patologii jednostkowej do patologii społecznej / 309

Liberalizm… czy może paranoja / 313

Epidemia paranoi / 322

Jak rozpoznawać teorie spiskowe / 326

Co to jest spisek / 334

Jak długo należy ciągnąć śledztwo / 340

Akceptowalność i nieakceptowalność / 350

Gramatyka normalności / 355

Gramatyka prawdopodobieństwa / 358

 

Rozdział VI. Zasady badań socjologicznych / 368

Socjologowie i ich „wpadki” / 368

Problem przyczynowości / 371

Całości o statusie prawnym, całości socjologiczne i narracyjne / 378

„Przesądy” nauk społecznych / 384

Jak uniknąć klątwy Poppera / 392

Indywidualizm metodologiczny / 393

Marksizm analityczny / 395

Radykalizacja strukturalizmu / 397

Teoria habitusu / 398

Podejście mikrosocjologiczne / 400

Analizy sieci / 403

Sieci i zmowy / 406

Co począć z wielopozycyjnością / 409

Śledztwa socjologiczne, śledztwa dziennikarskie, śledztwa policyjne / 413

Zdarzenie w relacji dziennikarskiej i w analizie Socjologicznej / 424

 

Epilog. Historia naśladowczynią literatury / 435

Bibliografia / 445

Indeks osób / 469

 

Przedmowa

(fragmenty)

Tematem tej książki są motywy zagadki, spisku i śledztwa. Spróbujemy zrozumieć, dlaczego nieprzerwanie zajmują one poczesne miejsce w przedstawieniach rzeczywistości począwszy od

przełomu XIX i XX stulecia. Weźmiemy najpierw na warsztat dzieła należące do dwóch odmian literatury popularnej, osnute wokół tych motywów, a mianowicie powieść kryminalną i powieść szpiegowską, rozpatrywane w takich kształtach, jakie przybierały na początku swojego istnienia, czyli mniej więcej od końca XIX do połowy XX wieku […]. Następnie, omawiając tematykę śledztwa, będącą osią powieści kryminalnej, i spisku, centralną dla powieści szpiegowskiej, przejdziemy do kwestii dotyczących nie tylko obrazowania rzeczywistości w literaturze popularnej, lecz także nowych sposobów problematyzowania tejże rzeczywistości, które pojawiły się wraz z rozwojem nauk humanistycznych. Nauki te przejęły metody stosowane w śledztwie i uczyniły je swoim głównym narzędziem. Dążyły jednak również do tego, by stworzyć ramy metodologiczne, które pozwalałyby odróżnić badania pretendujące do miana „naukowych” od licznych form śledztw, jakie się rozwinęły w badanych przez nie społeczeństwach — mowa tu o śledztwach policyjnych i/lub ich fikcyjnych przedstawieniach, o śledztwach dziennikarskich i takich, jakie podejmują czasem aktorzy społeczni, kiedy usiłują wykryć przyczyny (uważane przez siebie za rzeczywiste, lecz ukryte) zła, które ich spotyka.

Rozdziały poświęcone naukom humanistycznym i społecznym dotyczą przede wszystkim trzech obszarów. Pierwszy to psychiatria, która na samym początku XX wieku odkryła nową jednostkę chorobową, a mianowicie paranoję. Naczelnym objawem tego schorzenia jest skłonność do podejmowania niekończących się śledztw, wiodących do obłędu. Drugi to nauki polityczne, które również zajmują się problematyką paranoi, ale przenoszą ją z płaszczyzny psychologicznej na płaszczyznę społeczną i obierają za przedmiot badań z jednej strony spisek, z drugiej zaś tendencję do objaśniania wydarzeń historycznych przy użyciu „teorii spiskowych” […]. Trzeci obszar to socjologia; interesują mnie przede wszystkim problemy, jakie napotyka ta dyscyplina, kiedy próbuje zakładać specyficzne modele przyczynowości — określane jako społeczne — i definiować podmioty jednostkowe lub zbiorowe, którym można przypisać zdarzenia mające wpływ na życie konkretnych osób, grup albo też na bieg historii […].

 

W niniejszej pracy […] ukazuję powiązania między wszystkimi tymi pozornie bardzo różniącymi się tematami. Dla potrzeb analizy staram się określić sytuację społeczną i polityczną, w której na przełomie XIX i XX wieku motywy zagadki i spisku stały się chwytami retorycznymi (tropami) odgrywającymi pierwszoplanową rolę zarówno w dziedzinie fikcji literackiej, jak i w interpretacji wydarzeń historycznych i funkcjonowania społeczeństw. Wysuwam hipotezę o istnieniu powiązań między sposobami przedstawiania rzeczywistości i przemianami, jakim w rozpatrywanym okresie podlega sposób stanowienia rzeczywistości jako takiej. Centralnym problemem analizy jest relacja między rzeczywistością a państwem. Zagadka może się bowiem stać wyodrębnionym obiektem wyłącznie wtedy, kiedy się odcina od tła ustabilizowanej i przewidywalnej rzeczywistości, której kruchość ujawnia zbrodnia. Otóż projekt organizowania i scalania rzeczywistości czy też, jak dziś mówi socjologia, konstruowania jej dla danej grupy ludności na danym terytorium był dziełem państwa narodowego w takim kształcie, w jakim rozwinęło się ono pod koniec XIX stulecia. Jednakże ten prawdziwie demiurgiczny projekt musi się zmagać z wieloma przeszkodami, wśród których centralne miejsce zajmuje rozwój kapitalizmu, odbierającego wszelkie znaczenie granicom między państwami.

 

Natomiast motyw spisku skupia w sobie podejrzenia dotyczące sprawowania władzy. Gdzie naprawdę znajduje się władza i do kogo w rzeczywistości należy? Do ludzi pełniących funkcje państwowe, którzy powinni sprawować władzę z mocy urzędu, czy do innych instancji, działających w cieniu — bankierów, anarchistów, tajnych organizacji, klasy dominującej itd.? I oto tworzą się ontologie polityczne zakładające istnienie rzeczywistości podzielonej. Rzeczywistości jawnej, widocznej, lecz bez wątpienia pozornej, chociaż mającej status oficjalny, przeciwstawia się rzeczywistość głęboka, ukryta, złowroga, nieformalna, ale o wiele bardziej realna. Nicią przewodnią niniejszej książki będą perypetie konfliktu między tymi dwiema rzeczywistościami — RZECZYWISTOŚĆ kontra rzeczywistość — ukazane go w najróżniejszych aspektach. Wydaje się bowiem, że pojawienie się i bardzo szybki rozwój powieści kryminalnej, a następnie powieści szpiegowskiej, rozpoznanie paranoi przez psychiatrię, rozwój nauk społecznych, a zwłaszcza socjologii — procesy, które przebiegały niemal jednocześnie — zbiegają się z nowym sposobem problematyzowania rzeczywistości i traktowania tkwiących w niej sprzeczności.

Książka kończy się epilogiem, który — zastępując niemożliwe do sformułowania podsumowanie historii, której kres nastąpi pewnie nieprędko — powraca na teren literatury. Przywołuje Proces Franza Kafki, dzieło splatające — z siłą, której genialność nieprzerwanie podkreśla wielu komentatorów — główne nici, których węzeł starałem się tutaj rozplątać. Proces podejmuje motywy zagadki, spisku i śledztwa, będące osią powieści kryminalnych i historii szpiegowskich. Odwracając je jednak i zniekształcając ich mechanizmy, odsłania niepokojącą rzeczywistość, jaka kryje się pod tymi historiami, z pozoru błahymi i dostarczającymi odprężenia.

 

Koszty dostawy Cena nie zawiera ewentualnych kosztów płatności

Kraj wysyłki:

Opinie o produkcie (0)

Wyświetlane są wszystkie opinie (pozytywne i negatywne). Nie weryfikujemy, czy pochodzą one od klientów, którzy kupili dany produkt.

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl