Polskie bieguny. Społeczeństwo w czasach kryzysu

Redakcja naukowa Maria Jarosz

Polska wykazuje ostatnio wysoką, choć malejącą, dynamikę wzrostu PKB. Jeszcze wyższą, jeśli zmierzymy jej poziom za pomocą oenzetowskiego Indeksu HDI, łączącego trzy podstawowe wymiary życia: poziom dochodu, średnią długość życia i przeciętny poziom wykształcenia. Gdybyśmy jednak wzięli też pod uwagę — a warto — stopień nierówności ekonomicznych i społecznych, to obraz naszego kraju rysowałby się znacznie gorzej. Działania rządu koncentrują się przede wszystkim na ochronie finansów publicznych—co jest skądinąd zrozumiałe w latach kryzysu — i przeciwdziałaniu spowolnieniu wzrostu gospodarczego. Kwestia, czy finanse publiczne, którym nie towarzyszy troska o ograniczenie nierówności materialnych i społecznych, będą „lekiem na całe zło”, jest pytaniem otwartym. Zwłaszcza że — jak wynika z międzynarodowych badań problemu — wyższym nierównościom w społeczeństwie towarzyszą wyższe wskaźniki biedy i wykluczenia.

Maria Jarosz, socjolog, profesor zwyczajny, doktor habilitowany, kierownik Zakładu Przemian Społecznych i Gospodarczych Instytutu Studiów Politycznych PAN. Analizuje społeczeństwo polskie i reakcje ludzi na nowe, nie akceptowane sytuacje. Jest autorką i redaktorką blisko trzydziestu książek oraz około trzystu artykułów opublikowanych w Polsce i za granicą. Ważniejsze książki to: Suicides (Paris 2005), Dzisacu szakaiagu (Tokio 2008), Macht, Privilegien, Korruption: die polonische Gesselschaft 15 Jahre nach der Wende (Wiesbaden 2005) oraz prace zbiorowe Polska. Ale jaka? (2005), Wygrani i przegrani polskiej transformacji (2005), Transformacja. Elity. Społeczeństwo (2007), Naznaczeni i napiętnowani. O wykluczeniu politycznym (2008), Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny (2008), Polacy równi i równiejsi (2010), Polacy we wspólnej Europie. Dysproporcje materialne i społeczne (2011), Instytucje: konflikty i dysfunkcje (2012), a także refleksje własne socjologa i uczestnika wydarzeń minionych sześćdziesięciu lat w Polsce pt. Obyś żył w ciekawych czasach. Fakty, wydarzenia, anegdoty (2009).

Spis treści

Maria Jarosz, Wstęp /9

Maria Jarosz, Jedna Polska? Zarys przywilejów /17

Zbigniew Mikołejko, „Religia smoleńska”. Przyczynek do obrazów pewnego dyssensu   /50

Krzysztof Jasiecki, Grupy interesów i lobbing. Ich konsekwencje ekonomiczne /88

Piotr Kozarzewski, Prywatyzacja. Sprzeczności i konflikty /115

Marek W. Kozak, Dysproporcje regionalne. Postawy i reakcje społeczeństwa /144

Marta Danecka, Przyszłość emerytów i emerytur. Niepewność i konflikty  /178

Juliusz Gardawski, Polski dialog społeczny w perspektywie teorii europejskich /204

Zofia Kinowska, Alternatywne sposoby rozwiązywania sporów społecznych /239

Katarzyna Abramczuk, Rzeczywiste podziały społeczne w wirtualnym świecie /266

Maria Jarosz, Marek W. Kozak, Konkluzje /297